0. Route info – Clingendael
Den Haag 1940, het landgoed Clingendael wordt geconfisceerd door Dr. Seyss Inquart, de “Unter-Führer” van bezet Nederland. Het landgoed vormt het decor voor een macabere film: je ziet op amateur filmpjes nazi-uniformen, sportwedstrijden en huiselijke tafereeltjes in zwembroek. De geschiedenis die zich hier afspeelt gaat over schoonheid en over leugens, over onderdrukking en volkenmoord.
Clingendael
Haagse landgoederen, het decor van een macabere film
Startpunt: Hoek Laan van Clingendael/Breitnerlaan
Routebeschrijving Clingendael
De twee mooiste landgoederen van Den Haag hebben een macabere geschiedenis: Clingendael en Oosterbeek. In 1940 staat het landgoed Clingendael leeg en het wordt geconfisqueerd als de residentie van Dr. Seyss-Inquart, de “Unter-Führer” van het door Nazi-Duitsland bezette Nederland. Oosterbeek is een filmstudio. Na 1943 wordt het een opslag en fabricageplaats voor V2’s. Dit zijn de raketten waarmee Hitler in 1944 en 1945 Engeland bestookt.
Deze route biedt drie gezichtspunten:
Allereerst is er het gezichtspunt van de Duitse bezetter, met name het perspectief van de top van het Duitse gezag in Nederland. De persoon Arthur Seyss-Inquart staat hier centraal. Als behendig diplomaat probeerde hij de Nederlandse bevolking voor zich te winnen maar al vrij snel bleek hij daarin niet succesvol. Hij benadrukte steeds dat hij vriendschappelijk ten opzichte de Nederlanders stond, maar sloot daarbij het Joodse bevolkingsdeel nadrukkelijk uit. “Wij zullen de Joden slaan waar wij hen kunnen treffen” is een van zijn beruchte uitspraken.
Het tweede perspectief komen we op het spoor in Oosterbeek, waar in de tweede helft van de jaren dertig ‘Filmstad’, de filmstudio van Loet C. Barnstijn, gevestigd was. In zijn casts bevonden zich veel Joodse acteurs en regisseurs die na 1933 Duitsland waren ontvlucht. ‘Sjaumtaarten’ werden ze gekscherend en ook wat denigrerend genoemd. Meestal onterecht. Filmstad kende ook grote namen en talenten, zoals regisseur en acteur Kurt Gerron, beroemd om zijn rol in Der Blaue Engel. Hier in de Haagse Filmstad was Gerron regisseur.
Het derde gezichtspunt is dat van het Nederlandse verzet. Een belangrijke gast op Clingendael was Heinrich Himmler, hoofd van de SS. Hij logeerde er van 16 tot 20 mei 1942 en werd allerhartelijkst onthaald. Er was een ‘Waldlauf in Klingendaal’ voor Hitlerjugend en Jeugdstorm, partijtjes tennis, een toeristisch tochtje langs bollenvelden en Amsterdamse grachten. Tussen alle gezelligheid door stond Himmler er op zélf gevangen verzetmensen te verhoren, waaronder Pim Boellaert, commandant voor de OrdeDienst in de provincie Utrecht. Hij werd uit het ‘Oranjehotel’, de barakken bij de Scheveningse gevangenis, naar Clingendael gehaald voor dit verhoor. De opperbaas van de SS wilde zich een beeld vormen van het weerstandsvermogen van het Nederlandse verzet na het fusilleren van 72 gevangenen, elf dagen eerder.
Print This Page
